Spis treści:
Często mówiąc „Unia Europejska” zapominamy, jak mamy jeszcze daleko do prawdziwej unifikacji na naszym kontynencie. Wciąż poszczególne kraje Unii różnią się w wielu istotnych sprawach, włączając w to krajowe regulacje prawne, różne języki, zwyczaje, czy nawet pieniądze, bo przecież nie wszędzie możemy zapłacić w Euro.
Chociaż różnorodność jest wartością sama w sobie, to nie sposób nie zauważyć, że w pewnych dziedzinach standaryzacja procesów i harmonizacja przepisów znakomicie ułatwia nam życie codzienne. Dzięki wspólnej Europie żyje nam się łatwiej, wystarczy wspomnieć bezproblemowe podróże w strefie Schengen, tanie, bo jednakowe ceny połączeń telefonicznych, honorowane w każdym kraju prawo jazdy czy dokument tożsamości.
Właśnie wzajemne uznawanie wydawanych w krajach członkowskich dokumentów jest jednym z ważniejszych czynników ułatwiających obywatelom krajów członkowskich codzienne życie w zjednoczonej Europie. Nic więc dziwnego, że wraz z pojawieniem się dokumentów w formie elektronicznej, na przykład cyfrowych dowodów tożsamości, rozpoczęły się starania by je, w ramach Unii, poddać wspólnym standardom i respektować w każdym z państw. Docelowo każdy dokument wystawiony w formie cyfrowej w dowolnym kraju unii powinien być automatycznie rozpoznany na całym kontynencie.
Realizacja tego ambitnego celu znacząco:
Wiodącą w tym zakresie inicjatywą jest program europejskiego portfela tożsamości cyfrowej. Ma on ułatwić korzystanie z rozmaitych dokumentów cyfrowych, wykorzystując znaną i akceptowaną przez użytkowników ideę cyfrowego portfela. Główną funkcją tego rozwiązania ma być możliwość agregacji urzędowych dokumentów, przede wszystkim tych, które wymagają potwierdzenia tożsamości.
Z punktu widzenia użytkownika funkcja ta jest niczym innym jak możliwością „włożenia” cyfrowego dokumentu (np. dowodu osobistego czy paszportu) do aplikacji mobilnej. Analogicznie działają obecnie cyfrowe portfele płatnicze, w których można przechowywać wiele kart płatniczych w formie cyfrowej czy aplikacje przechowujące bilety lotnicze, paragony czy kupony rabatowe.
Pierwszym masowym sprawdzianem ogólnoeuropejskich dokumentów cyfrowych wydawanych osobom indywidualnym były tzw. paszporty epidemiologiczne wydawane przez poszczególne kraje w trakcie epidemii koronawirusa. Udowodniły one, że tego typu cyfrowe świadectwa są wygodne w użyciu i skutecznie mogą spełnić postawione przed nimi zadania. Takie portfele tożsamości mogą służyć potwierdzeniu informacji takich jak: wiek, adres, stan cywilny, status ubezpieczenia społecznego.
Mogą też przechowywać w formie cyfrowej wszelkie dokumenty, jak: prawo jazdy, dyplomy wyższych uczelni, uprawnienia zawodowe, dane pracodawcy, czy informacje finansowe np. poświadczenie salda na rachunku bankowym.
Unia Europejska rozpoczynając projekt portfela tożsamości cyfrowej daje wyraz przekonaniu, że cyfrowa tożsamość jest rozwiązaniem przyszłościowym, wygodnym i bezpiecznym. Bez wątpienia wynika to z obserwacji dotychczasowych zastosowań cyfrowej tożsamości w biznesie, sektorze finansowym, przy zdalnym zawieraniu umów czy potwierdzeniu wiarygodności klientów, na przykład podczas wynajmu mieszkań czy wypożyczaniu samochodów.
W poszczególnych krajach członkowskich sektorowe, specjalizowane rozwiązania cyfrowej identyfikacji klienta, zarówno indywidualnego jak i biznesowego, są szeroko stosowane i ogólnie akceptowane.
W Polsce jednym z najczęściej stosowanych cyfrowych profili klienta jest ten przechowywany w instytucjach finansowych, zwłaszcza w bankach. Banki są zobowiązane do starannej weryfikacji tożsamości swoich klientów. Pozyskane w ten sposób dane są dostępne w formie elektronicznej dla innych, upoważnionych instytucji. Na przykład systemy banków są wykorzystywane przez administrację państwową w formie profilu zaufanego.
Dane te mogą być również wykorzystywane przez inne banki, firmy pożyczkowe i instytucje płatnicze dzięki otwartej bankowości open banking. Odbywa się to w sposób zgodny z regulacjami europejskimi, tak samo jak w innych krajach. Dostawcy tych rozwiązań, jak np. Digital Gateways, oferują te rozwiązania do sprawdzenia tożsamości klienta, jego rejestracji i weryfikacji sytuacji finansowej, w formie cyfrowego certyfikatu potwierdzenia dochodu. Dzięki oparciu na europejskich regulacjach tego typu rozwiązania są już gotowe do wykorzystania w cyfrowym portfelu Unii.
Obserwując dynamiczny rozwój komercyjnych tożsamości cyfrowych, takich jak chociażby Apple Wallet zainstalowany na każdym iPhonie czy niezależny od rodzaju telefonu Digital ID Wallet firmy Thales można odnieść wrażenie, że to do nich należy przyszłość cyfrowych portfeli. Jednak rozwiązania wprowadzane regulacjami administracyjnymi, opracowane w unijnych urzędach, z pewnością sprawdzą się w zastosowaniach wymagających jednorodnej akceptacji we wszystkich krajach Unii. W takich przypadkach okażą się bardziej efektywne niż te zbudowane i promowane przez podmioty biznesowe. Z pewnością należy oczekiwać współistnienia portfeli narodowych, takich jak np. polska aplikacja mObywatel i komercyjnych. Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój obydwu rodzajów portfeli tożsamości cyfrowych już wkrótce powinno być już wiadomo, który z nich okaże się bardziej popularny i powszechniej stosowany.